XII–XIII ғасырдың басында Оңтүстік Қазақстанның тұрғын үйлерде жалпы Күлтөбе–Ясы бойынша бұрынғы тарихи кезеңдермен салыстырғанда үлкен өзгерістер байқалады. Бірнеше бөлмеден тұратын үйлер пайда болды. Кейбір үй-жайлар анфиладты жоспарлау бойынша орналасқан, басқалары қиылысатын осьтерде- кірес тәрізді орналасқан. Үй-жайлардың ішкі көрінісі өзгерістерге ұшырайды, а ошақ шұңқырлары әртүрлі формада: сопақша, дөңгелек, таға тәріздес пішінде болған. әр үйде міндетті түрде суф және кіреберісте баспалдақтар болды.
Графикалық түрде жасалған археологиялық қалдық түрінде толық көрсетілген күлтөбелік тұрғын үй (XII–XIII ғғ. басы) орта деңгейлі дүниелі отбасының меншігі болған. Композицияның орталығы – бірінші қабаттың барлық бөлмелер, сонымен қатар айван-бөлмелер орналасқан дәстүрлі ішкі алаң болған. Тұрғын үй ғимаратының бөлмелері қонақ бөлмесі (мейманхана), ас үй (асхана), қонақ бөлмелері (хужралар), қызмет бөлмелер мен қоймалар (гамхатана) және жазғы айван-шатырлар болған. Бұл дәстүрлі үйдің құрастырылған бейнесі, қалғанының бәрі жеке және тұрғындардың әл-ауқатының деңгейіне тікелей байланысты болған.
