«Күлтөбе қалажұртының тарихи нысандарын қалпына келтіру» жобасы
Жалпы мәлімет
Тарихы және зерттелуі
Алғашқы зерттеушілер

Әр уақытта Шавгар–Яссы–Түркістан деп аталған Күлтөбе ежелгі қалажұрты – Ұлы Жібек жолының ежелгі мәдени, діни және сауда орталығы болған. Зерттелген археологиялық ескерткіштер Қазақстанның төрт маңызды тарихи кезеңі аясында қала өмірінің ерекше бейнесін ашады:

  • I–V ғғ. – сармат-қаңлы кезеңі, кірес тәріздес ғибадатхана, рабат және қамал қабырғасымен;
  • VII–IX ғғ. – ерте ортағасырлық кезең- нығайтылған қабырғамен қоршалған тұрғын және қоғамдық ғимараттармен;
  • Х–ХІІ ғғ. – қала мәдениеті мен Қожа Ахмед Ясауи өмірінің оқиғасы ретінде сипатталатын ортағасырлық кезең;
  • XVI–XIX ғғ. – Қазақ хандығының кезеңі, көшпелі тайпаларды күшті мемлекеттік бірлестікке біріктіру үшін осы қаланың геосаяси және рухани маңыздылығын күшейту кезеңімен сипатталған.

Қалажұрттың әр дәуірі қасиетті орындар, тұрғын үйлер, көптеген археологиялық нысандар және артефакттар арқылы көрініс табады.

Күлтөбе қалажұрты – Қазақстан Республикасы Түркістан облысы Түркістан қаласында орналасқан ежелгі нығайтылған қоныс және археологиялық нысана. Нысана ЮНЕСКО–ның Әлемдік Мұралар Тізіміне кіретін ескерткіш – Қожа Ахмед Ясауи Кесененсінің күзетілетін ауданында орналасқан. Географиялық орналасуы: 43°17'35"N 68°16'15"E

 

Этимологиясы

«Күлтөбе» топонимі әлі күнге дейін нақты түсінік бермейді. Қазіргі уақытта екі негізгі нұсқасы бар. Олардың бірі бойынша, «Күлтөбе» атауының этимологиясы «күллі төбе» дегенді білдіреді. Тағы бір нұсқасы тереңірек мағынаға ие – ежелгі түркі тілінен алынған «киелі төбе» немесе «қасиетті шың» дегенді білдіреді.

«Күлтөбе қалажұртының тарихи нысандарын қалпына келтіру» жобасы