XVIII ғ. – XIX ғ. басындағы бай жер иесінің тұрғын үйі

XVIII ғ.  XIX ғ. басында  тұрғын үйлердің сәулеті Оңтүстік Қазақстанда  Хиуа, Бұхара, Самарқанд және басқа субрегионның басқа қалаларына тән ортаазиялық қалалық жоспарлау мектебінің дәстүрін жалғастырады.

Көбінесе бай үйлерде аулалар қосарланған: ішкі және сыртқы болды. Бірінші аула балалар мен әйелдерге, екіншісі қонақтарды қабылдауға арналған. Сонымен қатар осы жерде ең сәнді бөлмелер орналасқан. Екі қабатты үйлер де жиі кездескен.

Негізгі бөлмелер: ас үй, қонақ бөлме, кіреберіс, бірнеше бөлме, дәліз және шаруашылық бөлмелер болған, яғни үйлерде функционалды аймақтар нақты анықталған.

Үйлердің барлық түрлерінде үйдің ойығы төмен болатын, кіретін және шығатын адамдар еңкейіп, үй иелеріне тағзым ету мақсатында жасалды. Бұл үйдің табалдырығын қасиетті жер ретінде қабылдау идеясына байланысты болды.

Бай үйлер ағаш элементтерінің керемет әрлеуімен ерекшеленді, яғни қақпалар, есіктер мен бағандар бай оюлармен өрнектелген. Үй-жайлардың интерьері әдетте балшық-саман сылақтан сыланған. Мұндай үйлер қоғамның психологиясын, үй тұрғындарының талғамын және құрылысшылардың шеберлік деңгейлерін толық көрсеткен.

Күлтөбелік үйі (XVIII  XIX ғ. басы) шаршы пішінді алаңға ұқсас, үлкен ауласы бар, ауқатты қала тұрғынының типтік ғимараты.